Klimaatexpert en ingenieur elektro-mechanica Serge de Gheldere is CEO en oprichter van Futureproofed. Serge werd door niemand minder dan Al Gore getraind om mensen bewust te maken van de klimaatverandering. Ondertussen bereikte hij met zijn boodschap meer dan 20.000 mensen. Met Futureproofed wil hij theorie in praktijk omzetten en denkt hij mee met bedrijven en steden hoe ze van de bedreiging een opportuniteit kunnen maken.
De opwarming van de aarde: een fabel of bittere ernst?
‘Als we spreken over de opwarming van de aarde, dan hebben we het over de stijging van de gemiddelde temperatuur ten opzichte van het pre-industriële tijdperk, 150 jaar geleden. Dat is het vertrekpunt. We kennen de temperatuur van toen door metingen a.d.h.v. indicatoren in fossiele lagen. Opwarming van de aarde manifesteert zich met een vertraging van 30 à 40 jaar. We zitten nu al aan 0,9 graden opwarming als gevolg van de uitstoot in de jaren ‘80. We gaan sowieso naar een opwarming van 1,5 graden, als gevolg van de CO2 die we sindsdien aan de atmosfeer toevoegden, daar is geen ontkomen meer aan. De hamvraag is: gaan we er in slagen om onder de 2 graden te blijven? Als we daar voorbijgaan riskeren we een kantelpunt waarbij klimaatverandering zichzelf begint te versterken.’
‘Als we er niet in slagen om de klimaatuitdaging aan te pakken, zal leven maar mogelijk zijn op een paar plekken ter wereld voor een handvol mensen’
Wat staat er ons te wachten als we geen enkele actie ondernemen?
‘Als we de huidige koers blijven varen, komen we uit op een opwarming van 3 à 4 graden tegen het einde van de eeuw. Honderden miljoenen mensen gaan geconfronteerd worden met voedsel- en watertekorten, regio’s zoals het Middellandse Zeegebied gaan totaal verwoestijnd zijn. Er zullen wereldoorlogen uitbreken. Honderden miljoenen mensen gaan zich moeten verplaatsen. We gaan de helft van alle grote steden ter wereld verliezen door zeespiegelstijgingen. Als we er niet in slagen om deze uitdaging aan te pakken, zal leven maar mogelijk zijn op een paar plekken ter wereld voor een handvol mensen.’
Wat is plan B? Een drastische ommezwaai?
‘Inderdaad, een volledige energietransitie. Analyse toont aan dat een koolstofarme maatschappij kan leiden tot een daling van de totale systeemkost. Extra investeringskosten die nodig zijn voor een koolstofarme maatschappij, zullen gecompenseerd worden door lagere brandstofkosten. Door de energietransitie zal een deel van de bestaande jobs verdwijnen, maar er worden ook nieuwe jobs gecreëerd. Als we het goed aanpakken, is dat een enorme verbetering voor onze maatschappij: mensen die minder betalen voor energie, minder fijn stof in de lucht, jobcreatie voor decennia’s lang, betere woningen, minder files, groene steden met groene lucht,… Dat is een verbetering die we sowieso willen, ook al hebben we geen klimaatuitdaging.’
Doet de overheid voldoende?
‘Nee, dat is de reden waarom we de klimaatzaak gestart zijn. We willen zorgen dat we niet het land in West-Europa worden dat achterblijft, terwijl buurlanden volop aan energietransitie doen. We hebben nood aan incentives van de overheid, maar daar kunnen we als individuen, steden en gemeenten niet op wachten. We zijn in Vlaanderen pioniers op het vlak van windmolens bouwen. Toen een handvol Vlaamse ondernemers daar mee begon, bestond er nog geen wetgeving, bestond er nog geen technologie om windmolens op grote diepte in zee te plaatsen. Hier was Vlaanderen innovatief op internationaal vlak. De energietransitie heeft wel nood aan de sturende en aanjagende rol van de overheid. Er zijn veel goede initiatieven, maar ze zijn nog niet goed genoeg. Bij nieuwbouwwoningen in Vlaanderen kiest 85% voor zonnepanelen. Maar er is nog veel potentieel, zo zou er nog maar 4% van de geschikte dakoppervlakte bedekt zijn met zonnepanelen. Dat zou 100% moeten zijn. Tegen 2050 zou de hele wereld fossielvrij moeten zijn en mogen we geen CO2 meer toevoegen aan de atmosfeer. Het is belangrijk dat we snel afbouwen. Elke 10 jaar zouden we de uitstoot moeten halveren en elke 5 jaar moet onze capaciteit aan hernieuwbare energie verdubbelen.’
‘Tegen 2050 zou de hele wereld fossielvrij moeten zijn en mogen we geen CO2 meer toevoegen aan de atmosfeer.’
Wat kunnen bedrijven doen?
‘Een bedrijf moet zich de vraag stellen welke nieuwe producten en diensten mensen nodig hebben. Ze mogen vooral niet blijven steken in het verleden. Er is een grote vraag naar betere oplossingen, nieuwe producten en diensten die aantrekkelijk, performant en betaalbaar zijn. Bedrijven die met zulke oplossingen komen, creëren aanhang bij hun klanten, creëren betere financiële resultaten en een positief imago. Met Futureproofed maken we concrete voorstellen om je business milieuvriendelijker aan te pakken. We willen aantonen hoe je op korte termijn kosten kan besparen en hoe je op risico’s kan anticiperen. Maar niet iedereen ziet dit. De grote Duitse autobouwers bijvoorbeeld, blijven hopeloos achter. We maken hetzelfde mee als bij de lancering van de iPhone. Steve Ballmer, toenmalig CEO van Microsoft zei al lachend: ‘wie gaat er 300 dollar betalen voor een telefoon?’. Nu weten we wel beter. Voor Model 3 van Tesla stonden mensen uren in de rij om een voorschot te betalen voor een auto die pas twee jaar later op de markt zou komen. Dat schudt andere autobouwers, die momenteel enkel met halfslachtige oplossingen komen zoals de hybride wagens, wakker. Ze hebben geen enkel excuus meer, want Tesla gaf vier jaar geleden al hun patenten vrij. De technologie is beschikbaar. Het is enkel een kwestie van tijd. Er zullen bepaalde bedrijven kopje onder gaan, maar dat is innovatie.’
Dieselauto’s worden ondertussen in steeds meer steden geweerd.
‘In België zijn er jaarlijks 11.000 doden ten gevolge van fijn stof. Mensen blijven dat niet meer pikken. We zien een stijgende vraag naar fietssnelwegen, elektrische bussen en elektrische voertuigen. Binnen 7 jaar wil niemand nog een fossiele wagen. De wetgever speelt hierbij een enorm belangrijke rol. Zo is het in Nederland vanaf 1 juli verboden voor nieuwe gebouwen om nog gas te gebruiken. In Denemarken is dit al sinds 1 januari 2013 het geval. Dat is een land qua bevolking vergelijkbaar met Vlaanderen. Als het daar kan, waarom niet hier? We hebben nood aan een overheid die visionair is en de spelregels aangeeft en we hebben nood aan innovaties die betaalbaar, goed en aantrekkelijk zijn. Een combinatie van beide maakt een snelle energietransitie mogelijk.’
Stel dat we de omslag kunnen maken in West-Europa, wat met Afrika of de VS die uit het klimaatakkoord stapt?
‘Je moet niet kijken naar wat anderen doen. Er zijn sowieso kortetermijnvoordelen te realiseren door de overstap. Meer dan 300 Amerikaanse steden en wereldspelers als Tesla en Apple hebben toch beslist om de doelstellingen van het Parijs-akkoord na te streven, ongeacht de beslissing van Donald Trump om uit het klimaatakkoord te stappen. Welke koers Afrika gaat varen is een ander vraagteken. Misschien is er sprake van een quantum leap, waarbij ze een generatie technologie overslaan zoals dat het geval was met telefonie. Zij stapten direct over naar een mobiel telefonienetwerk zonder eerst een uitgebreid vast netwerk te hebben en nu bieden zij meer diensten aan dan wij. China verandert snel en is de absolute kampioen aan het worden op vlak van duurzame energie. Ze doen het aan een gigantische snelheid: steenkoolcentrales worden snel afgebouwd, ze hebben de grootste vloot elektrische wagens ter wereld, in Shenzhen hebben ze alle bussen in één keer vervangen door elektrische exemplaren. Dat zijn meer bussen dan er rijden in LA, New York, Chicago, New Jersey en San Francisco samen. We worden voorbijgestoken door China. Ze worden een supermacht op dat vlak. Dat zou ons moeten wakker schudden.’
Wat is de klimaatzaak?
De klimaatzaak is een democratische en collectieve zaak van burgers die beroep doen op justitie om de Belgische staat en de gewesten te dwingen hun klimaatbeloften na te komen. Serge De Gheldere nam het initiatief en naast bijna 10.000 burgers hebben o.m. Francesca Van Thielen, Stijn Meuris en Nic Balthazar hun schouders onder het project gezet.
